عمارت هارون ولایت یا هارونیه ازیک گنبد, یک مقبره , دو محوطه محصور ودو ایوان که به زیبایی کاشی کاری شده اند تشکیل شده است. این ساختمان درزمان پادشاه صفوی (شاه اسماعیل) , درسال1512میلادی بنا شد وبعدها توسط شاهان دیگرهمین سلسله مرمت شد. کاشی کاریهای این مقبره یکی از ارزشمندترین بقایای تاریخی اصفهان به شمار میرود. دست نوشته های بی شماری در گونه های خطاطی مختلف بر روی کاشی کاریهای زمینه آن به کار رفته است. برخی ازسطرهای شعرکه مربوط به صفویان وقاجارمی باشند در مقبره و ایوان آن نیز دیده می شوند. گنبد کاشی کاری شده بسیار با شکوه این بنا دارای کتیبه ای نیزبه خط کوفی می باشد که درگرداگرد ستون آن واقع شده است.
هشت بهشت در اصفهان
هشت
بهشت یک ساختار هشت سطحی است که نمونه ای ازکاخهای اصفهان به شمار می رود.
این بنا به فرمان شاه سلیمان درسال 1081 هجری شمسی ساخته شد. باغ آن که
همیشه از بین طاقهای بزرگش قابل رویت است قسمت کاملی ازاین بنا می باشد.
سقف گنبدی شکل اتاق پذیرایی اصلی , با رنگ زرشکی رنگ شده است که بر روی
پایه ای طلایی و درخشان قرار گرفته است و بالای پنجره ها , آینه ها
درخشندگی خاصی را ایجاد می کنند. بر روی قسمت خارجی طاقها طرحهای زیبایی از
پرندگان , حیوانات و صحنه های شکار به چشم می خورد . این تصاویر به نمای
خارجی هشت بهشت جان می بخشند. درآن زمان شکار یکی از تفریحات شاهان به شمار
می رفت و معمولا هفت روز قبل ازعزیمت دربار برای شکار , چادرها, قالیچه ها
, سرویسهای طلا و دیگر لوازم به محل کمپ فرستاده می شدند , برای حمل این
میزان بار تقریبا پنج تا هفت هزار شتر مورد نیاز بود. در موردشکوه وجلال
این اردوهای شکار اینگونه قضاوت می کردند که به هر نجیب زاده پانصد فوت
مربع برای چادرش اختصاص داده می شد که درچادرهای ابریشمی وی اتاقهایی برای
حرمسرا, یک حمام ویک هال پذیرایی قرار داشتند.سقف طبقه دوم اتاق پذیرایی
هشت بهشت با دکوراسیون آینه ای می درخشد وبسیار با شکوه وپرعظمت است.
پل خواجو
پل
خواجو پل خواجو که یکی از معروفترین پلهای اصفها ن است تحسین بسیاری از
بازدید کننده ها را از قرن 17 برانگیخته است . این پل در روی رودخانه ای در
همان نقطه ساخته شده بود منطقه ای از حوالی خواجو که در راه قدیمی شیراز
قرار داشت . این پل احتماﻷ در زمان پادشاهی تیموریان ساخته شده است . شاه
عباس دوم این بنای حاضر را در سال 1650 ساخته است. این بنا 23 طاق دارد که
طول آن 436 فوت و عرض آن 39 فوت می باشد. شاه عباس که دومین شاه سلسله
صفویه بوده این پل را بر روی خرابه های پل حسن بایک در سالهای 1650 یا 1655
بنا کرده است. این پل تابحال نامهای مختلفی همچون پل شاه و پل خواجو و پل
بابا رکن الدین و پل گبرها داشته است . محل عبور این پل به عرض 5/7 متر می
باشد و از آجرها و سنگهایی ساخته شده که دارای 21 کانال بزرگتر و 26 کانال
کوچکتر می باشند. قطعات سنگی که در ساخت این پل بکار رفته اند طولشان به 2
متر می رسد و فاصله هر کانال و پایه سقف 20 متر می باشد.
منار جنبان دراصفهان
مقبره
عمو عبدالله که مربوط به سال 716 هجری شمسی است دارای دومناره می باشد که
هرکدام در یک سمت ایوان این مقبره واقع گردیده اند و دلیل اصلی جذابیت این
مکان هستند , چراکه هر حرکتی که دریکی از این دو مناره به وجود آید به طور
خود بخود نه تنها درمناره دیگر , بلکه در تمام ایوان منعکس می شود. از این
رو لقب معروف منار جنبان به آن داده شده است. شیوه معماری این بنای تاریخی
به دوره مغول برمیگردد. ایوان این مقبره با کاشیهای چهارگوش و چندوجهی
لاجوردی رنگ تزیین گردیده است وکتیبه ای نیز بر روی مقبره به شرح زیر وجود
دارد:(این مقبره شیخ شریف وخداترس,عمو عبدالله بن محمدبن محمودساگلا که
خداروحش را بیامرزد می باشد.(سال 716 هجری شمسی)( . منار جنبان یکی
ازبناهای تاریخی شگفت انگیز اصفهان می باشد که در 6 کیلومتری غرب شهر
اصفهان,در راه نجف آباد در روستای کارلاتان واقع شده است.
مسجد شیخ لطف الله دراصفهان
مسجد
شیخ لطف الله درقسمت شرق میدان امام (نقش جهان) قرار گرفته است که به
عنوان یک مکان کوچک مقدس درجلوی استخر ودرقسمت سایه دار این میدان در زمان
شاه عباس بین سالهای 1602 و1619 میلادی ساخته شده است. نام این مسجد بنام
فردی گذاشته شد که یک دانش پژوه ومحقق اسلامی به شمار می رفت ودرآن زمان وی
را بسیار ستایش می کردند. شاه درآن زمان این شیخ را که اهل لبنان بود ,
ابتدا به مشهد ونزدیک بارگاه امام رضا دعوت کرد وسپس وی را در پایتخت به
عنوان مسئول مسجد شاه ومدرسه الهیات منصوب کرد. تزیینات ایوان ورودی این
مسجد شامل موزاییک های زرد وآبی است که زیبایی آن از ایوان بزرگ مسجد امام
پیشی می گیرد. این مسجد کوچک هیچ محوطه داخلی مرکزی ای ندارد و تنها دارای
یک جایگاه نماز است که نزدیک راهرو می باشد. اما واقعیت ارزشمنداین
مسجدزیبایی موزاییک های دیواری آن دراصفهان می باشد که تا نوک مسجد نیز
رسیده اند. در کیفیت مواد آن هیچ نقصی وجود ندارد. توازن و هماهنگی رنگها
بی نظیر است . دیوارهای آن با فرشهای بسیار مجللی تزیین شده اند که دارای
طرحهای هندسی طلاکاری شده می باشند که بر روی زمینه سبز آبی قرار گرفته
اند. درسنگ نوشته ای که بر روی محراب قرار گرفته نام معمار این مسجد ذکر
شده است , مرد فقیر و متواضعی که به دنبال بخشش خداوند بود و استاد محمد
رضا فرزند استاد حسین نام داشت , وی در1028 هجری شمسی می زیست . این مسجد
دارای ویژگیهای عجیبی نیز می باشد چون جایگاه و گنبد لعاب نداده آن , فقدان
بارگاه مرکزی و ایوانها و تالارمقدس خالی که از سقف تا زمین با
موزاییکهایی با بهترین کیفیت پوشیده شده است. کاشی کاریهای سقف آن یکی
ازپیچیده ترین نمونه ها دراصفهان می باشد و کیفیت آن بسیار مرغوب است. این
بنا بطور بسیار ماهرانه و زیبا در سالهای 1954 و1956 بازسازی شد.
میدان نقش جهان در اصفهان
در
مکان فعلی میدان امام قبل از اینکه اصفهان پایتخت دولت صفویه شود . میدان
دیگری قرار داشت که نقش جهان نامیده می شد و اندازه آن از میدان کنونی
کوچکتر بود. شاه عباس اصفهان را پایتخت خود قرار داد و فرمان داد که این
میدان باید تا اندازه کنونی خود بزرگ شود و بقیه ساختمانها به دور آن ساخته
شوند. طول این چهار گوش بزرگ یا در حقیقت مستطیل 500 متر از شمال به جنوب
است و عرض آن در حدود 150 متر از شرق به غرب است . این بنا در زمان حکومت
شاه عباس بزرگ دراوایل قرن 17 طرح ریزی و ساخته شد. این بنا تغییرات زیادی
تا 60 سال پیش و امروزه کرده است و شکل کنونی آن بسیار متفاوت با شکل قدیم
آن است. در ضلع جنوبی آن مسجد شاه ودرضلع شرقی آن مسجد شیخ لطف الله ودر
ضلع غربی آن قصر شاه (عالی قاپو) و در طرف شمال آن دروازه قیصریه وجود دارد
که به بازار می رسد. شاید بارزترین وﻳﮋگی میدان نقش جهان این باشد که در
نور خورشید و در سایه و در نورهای مختلف روز تمام فضای آن صدها منظره زیبا و
دل انگیز ایجاد می کند
مقبره پیر باکران در اصفهان
مقبره
پیر باکران به همراه سرسرا و حیاطش به قرن هشتم هجری شمسی برمی گردد و
آنرا در زمان پادشاهی مغول خان الجاتو احداث کرده اند. این ساختار پیچیده
دو تاریخ را در بردارد که یکی 703 و دیگری712 هجری شمسی می باشد و دارای
تزیینات گچی و کتیبه های کاشی کاری شده به خط ثلث وکوفی و مجموعه ای از
کتیبه های گچی می باشد که به عضمت و جلال این بنای تاریخی افزوده است. این
آرامگاه متعلق به مرد پرهیزگار و دینداری در قرن هشتم بنام محمد ایبان
باکران می باشد . این بنا شامل یک سرسرا , حیاط , ایوان و خود مقبره است.
نام سازنده و تزیینگرداخلی این ساختمان با شکوه که در کتیبه ذکر شده است
محمد نقاش می باشد و اثر وی در بین شاهکارهای هنرهای تزیینی ایران درجه
بندی شده است.
سی و سه پل در (اصفهان)
سی
و سه پل در (اصفهان) پل الله وردی خان که در روی زاینده قرار گرفته ادامه
چهار باغ ( خیابان اصلی اصفهان ) است . این پل که در اوایل قرن 17 به دستور
شاه عباس و برای یکی از جنگهایش ساخته شد و به نام یکی از سرداران اصلی اش
الله وردی خان نام گرفت . این پل همچنین 33 قوس یا 33 پل هم نامیده می
شود. این بنا 45 فوت عرض و 175 یارد طولش می باشد. اگرچه این پل نمای بسیار
زیبایی دارد اما از نظر قدمت تاریخی و زیبایی همچون 2 پل پایین رودخانه
نمی باشد. این پل در انتهای جنوبی خیابان چهار باغ در اصفهان قرار دارد و
نام سازنده اش را گرفته است . این پل همچنین پل جلفا هم نامیده می شود. این
پل از آجر و سنگ ساخته شده است. گفته می شود که این بنا در ابتدا دارای 40
طاق بوده که رفته رفته به 33 طاق کاهش یافته است. با رجوع به اسناد معتبر
تاریخی که از زمان شاه عباس باقیمانده است اینگونه بنظر می رسد که احداث
این پل با احداث چهارباغ در یک زمان ( سال 1596) به پایان رسیده است. این
پل بخاطر 33 طاقی که دارد 33 پل نامیده می شود.
آبیانه در اصفهان
آبیانه
روستای زیبایی در 70 کیلومتری جنوب کاشان است. این روستا نمونه زنده ای از
شیوه های معماری , آداب و رسومها و مثال جالبی از سازگاری انسان با طبیعت
به شمار می رود. این روستا با داشتن کوچه های سراشیب و باریک , بسیار
متراکم است و خانه های واقع شده در سراشیبی آن , همچون مسیر پلکانی می
باشند. در اینجا سقفهای برخی از خانه ها به عنوان حیاط خانه های بالاتر در
سراشیبی بکار می روند. در این روستا تعدادی ساختمانهای اسلامی و زرتشتی هم
وجود دارند که همه اینها ارزش یک بازدید دقیق را دارند. این روستا در
سراشیبی شمالی کوه کرکس و در 28 کیلومتری شهر نطنز واقع شده است. آبیانه
دارای آب وهوای معتدل است . آداب و رسوم و سنتهای مردم این منطقه همچون
ساختمانهایش, تصویری زیبا از ایران قدیم را نشان می دهد. یونسکو , آبیانه
را به عنوان یک روستای تاریخی ثبت کرده است.
مدرسه آقا بزرگ در استان اصفهان
این
ساختمان قدیمی دارای چهارایوان و یک گنبد زیبا با دو مناره گچ گاری شده می
باشد. اتاقها و حیاط آن که در روی سطح پایین تری قرار دارند منظره بسیار
جالبی را نشان می دهند. در زیر این اتاقها استخر و منطقه نمایش شبانه وجود
دارد که در تابستانها از آنها استفاده می کرده اند. گنبد بر روی یک سکوی
هشت وجهی قرار گرفته و با دو لایه پوشیده شده است. پوشش پایینی , وزن سقف
را تحمل می کند و آنرا به ستون ها مرتبط می سازد و پوشش دیگر که پوشش
بیرونی می باشد باعث می شود که گنبد بزرگتر به نظر برسد. پنجره های سقفی به
گنبد چسبیده اند که در تضاد با شیوه مذهبی که در اطراف گنبد قرار گرفته
اند , اتصال متوازنی را در قسمتهای مختلف ساختار ایجاد کرده اند. سقف نواحی
نمایش شبانه زمستانی و غربی با گچ پوشیده شده است که با خطوط ساده ای در
کنار کتابخانه طراحی شده اند. ایوانها کاشی کاریهای پیچیده ای را نشان می
دهند که نمایانگر هنر سنتی و فرهنگ این سرزمین است و مقبره های متولیان
مختلف آن را می توان در ایوان غربی ملاحظه کرد. این بنا در سال 1268 هجری
شمسی ساخته شده است
عالی قاپو در اصفهان
عالی
قاپو در اصفهان نام عالی قاپو یا دروازه پرش کوه به این جهت به آن داده شد
که دﻘﻳﻘﺄ در محل ورود به کاخهای صفویه قرار دارد . این کاخها در فضایی بین
میدان چهارباغ و بولوار نقش جهان بنا شده اند. این بنا که یکی دیگر از
عمارتهای باشکوه صفویان می باشد در اوایل قرن 17 توسط شاه عباس بزرگ ساخته
شد. این بنا بمنظور پذیرایی از مهمانان خاص و سفرای خارجی که برای دیدن
شهریار بزرگ می آمدند ساخته شده بود. در این مکان و در زمان شاه عباس برای
اولین بار نوروز سال 1006 هجری شمسی جشن گرفته شد. این بنای مستطیل شکل که
48 متر ارتفاع داشته و 6 طبقه میباشد دارای تراس عریضی است که در جلوی این
بنا قرار گرفته و شامل ستونهای چوبی می باشد. دیوارهای عالی قاپو دارای
نقاشیهای بسیار زنده ای است که توسط رضا عباسی کشیده شده است . شاه عباس
دوم بسیار علا قه مند به تزیین وکمال عالی قاپو بود و بیشترین سهم او در
سالن با شکوه بود که به دستور وی 18 ستون این سالن آینه کاری شد و سقف آن
با نقاشیهای بی نظیری پوشیده گشت.
باغ فین در اصفهان
باغ
شاه در فین , قصری مرکب از شاخصهای معماری صفویان , زندیان و قاجاریه است.
این بنا به خاطر ذخیره فراوان آبش ( چشمه سلیمانی) , باغی با درختان ستبر,
یک استخر با فواره های بسیار و یک حمام تاریخی ( جاییکه امیرکبیر به قتل
رسید) بسیار مشهور است. ساختمان اصلی پارک و صوفه به زمان سلطنت شاه صوفی و
شاه سلیمان ( پادشاهان صفویه ) نسبت داده می شوند که بعدها , دیگر شاهان
صفوی آنرا گسترش داده و به مرمت آن پرداخته اند. بنای باقیمانده فعلی مرکب
از دو صوفه است که به شاه عباسی و فتحعلی شاهی شهرت دارند و یک بنا که آنرا
کریم خانی می نامند و حمام معروف که در قسمتی از پارک واقع شده و ساختمانی
که هم اکنون موزه می باشد . صوفه شاه عباسی در حقیقت یک ساختمان دو طبقه
است که در مرکز پارک واقع گردیده و روبروی دروازه باشکوهی قرار دارد . در
مرکز صوفه استخر زیبایی نیزوجود دارد . بر روی دیوارها و سقف صوفه ,
اثرهایی از نقاشیهای رنگی دوران صفویه را می توان مشاهده نمود. این نقاشیها
شامل منظره هایی از صحنه های شکار و تصاویر شاهزادگان و غیره می باشد.
کتیبه صوفه از سنگ مرمر ساخته شده که تنها تعدادی از قطعات آن باقی مانده
اند. صوفه دیگرکه مشهور به فتحعلیشاهی است را در سال 1226 هجری شمسی ساخته
اند و در قسمت داخلی این ساختار نقاشیهای دیگری وجود دارند که منظره های
مختلفی را همچون کتیبه های گچی با دست نوشته های نستعلیق نشان می دهند اما
بیشتر نوشته های آن از بین رقته اند. شاعری به نام خاوری و خطاطی به نام
محمد تقی حسینی این شاهکارها را در سال 1226 هجری شمسی انجام داده اند.
چهار باغ در استان اصفهان
یک
محقق امریکایی بنام آرتور افام پوپ , که اثر ماندگاراو در شش جلد به عنوان
یک بررسی از هنر ایرانی درنظر گرفته می شود و مطالعه آن برای همه
دانشجویان این مبحث ضروری است , به شرح این مدرسه در کتابش ( احتمالا آخرین
ساختمان عظیم ایران) پرداخته است. این بنا , در بین سالهای 1706 و1714 و
در دوران سلطنت شاه سلطان حسین ( آخرین پادشاه صفویه ) ساخته شده است.
اینگونه گفته می شود که مادر شاه هزینه ساخت این ساختمان و کاروانسرای
مجاور بآن را پرداخته است , این کاروانسرا برای مدرسه عظمت خاصی را بهمراه
داشت . این بنا در سالهای 65-1962 تبدیل به جالبترین و مجللترین هتل در
خاورمیانه گشت. گنبد آجری شکل بزرگ آن بر بالای جایگاه مقدس درانتهای شمالی
ساختمان با کاشی کاریهای سبک اسلامی به رنگ زرد , سیاه و سفید پوشیده شده
است که در زمینه براق فیروزه ای اش جلوه خاصی دارد و دراطراف قسمت استوانه
ای شکل آن نواری از سنگ ارمنی لاجوردی وجود دارد که با کتیبه های خطاطی ای
به رنگ سفید تزیین گردیده است. درخشندگی رنگهای گنبد و مناره با آجر
کاریهای خاکی رنگش چندین برابر می شود. لرد کرزون , سیاستمدار و جهانگرد که
کتاب وی بنام ایران و مسئله ایرانی در سال 1982 به چاپ رسید منبع اطلاعات
منحصر به فردی می باشد , وی از مدرسه به عنوان یکی از مجللترین خرابه هایی
یاد می کند که تا بحال درایران دیده است. اگرچه این بنا را بطور ماهرانه ای
بازسازی نموده اند اما همچنان از آن به عنوان مسجد و نه مدرسه علوم دینی
استفاده می گردد.
چهل ستون در اصفهان
چهل
ستون در اصفهان این بنا که موزه ای واقعی از نقاشی و سرامیک می باشد یک
عمارت کلاه فرنگی بود که برای تفریح و سرگرمی شاه و مهمانانش استفاده می
شد. این بنا در یک باغ زیبای سلطنتی قرار دارد و از اولین ساختمانهایی است
که توسط شاه عباس دوم احداث گردیده است . یک کتیبه یا دست نوشته بیان می
کند که تزیینات و نقاشیهای آبرنگ روی گچ این بنا در حدود سال 1647 میلادی
به پایان رسیده است و تنها 2 نقاشی آبرنگ مشهور آن مربوط به دوره پادشاهی
سلسله زندیان است. این عمارت بوسیله ایوان بسیار مجلل و زیبایی به باغ راه
دارد ایوانی که دارای ستونهای چوبی زیبا وظریف می باشد . این ایوان زیبا
دارای ستونهایی است که سقف آنرا که از چوبهای روشن ساخته شده است نگه می
دارند سقفی که منبت کاریهای بی نظیری در روی آن به چشم می خورد. تمام
دیوارهای این بنا با آینه های بزرگ و قطعات شیشه های رنگی و نقاشیهای زیبا
تزیین شده است . استخر بزرگی که در جلوی چهل ستون قرار دارد 110 متر طول و
16 متر عرض آن است و 4 شیر سنگی در 4 ضلع آن قرار دارند که آب از درون
دهانشان به بیرون می ریزد
